Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Η κρατικοποίηση εκτροχίασε τις Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης
Από τα 600 και πλέον οχήματα που έχει στην ιδιοκτησία του ο ΟΑΣΘ σήμερα, λιγότερα από 320 βρίσκονται σε λειτουργία. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μικρότερος από τα 480 οχήματα που είχε στη διάθεσή του πριν από την κρατικοποίηση.
Σχεδόν 18 μήνες παρήλθαν από την κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ. Η κίνηση αυτή που έγινε με στόχο την εξυγίανση του Οργανισμού, τη βελτίωση του συγκοινωνιακού έργου και την εξυπηρέτηση του πολιτών της συμπρωτεύουσας είχε μάλλον τα αντίθετα αποτελέσματα. Το έργο χειροτέρεψε, τα έσοδα υποχώρησαν, πιθανώς τα έξοδα να αυξήθηκαν, ενώ είναι αβέβαιη ακόμη η τύχη του Οργανισμού, όπως επίσης κι εκείνου που θα τον αντικαταστήσει.
Ενδεικτικό της απραξίας επί 18 μήνες είναι ότι ακόμη δεν έχει ξεκινήσει η εκκαθάρισή του. Το διοικητικό συμβούλιο του ΟΑΣΘ, μόλις στο τέλος του Φλεβάρη ανέθεσε στην εταιρεία Grant Thornton το έργο της αποτίμησης της αξίας του παλιού ΟΑΣΘ. Το έργο αυτό, σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο (ν. 4482/2017) του νέου Οργανισμού Συγκοινωνιακού Εργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ) και της θυγατρικής του Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης (ΑΣΥΘ) που θα αναλάβει το οδικό συγκοινωνιακό έργο, θεωρητικά έπρεπε να ήταν η αρχική ανάθεση της πρώτης συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του μεταβατικού ΟΑΣΘ.
Η Grant Thornton, βάσει της προκήρυξης θα πρέπει να παρουσιάσει την αποτίμηση της αξίας του ΟΑΣΘ μέσα σε έξι μήνες. Παράλληλα, η ίδια εταιρεία αυτή, σε συνεργασία με έναν ορκωτό λογιστή και το Δ.Σ. του μεταβατικού ΟΑΣΘ, θα πρέπει να ολοκληρώσουν την εκκαθάριση του Οργανισμού μέχρι 3 Δεκεμβρίου 2019. Με δεδομένους όμως τους χρόνους εκκαθάρισης δημοσίων επιχειρήσεων π.χ. ΟΔΙΕ, ΕΛΒΟ κ.ά. που επί χρόνια βρίσκονται σε καθεστώς εκκαθάρισης, είναι απίθανο το έργο αυτό να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε 8 μήνες. Σημειώνεται ότι η υπογραφή της σύμβασης με την Grant Thornton δεν έχει λάβει ακόμη χώρα.
Προβλήματα
Οπως και να έχει η κατάσταση, ο μεταβατικός ΟΑΣΘ σήμερα πασχίζει να προσφέρει συγκοινωνιακό έργο. Εχοντας σε επιχειρησιακή ετοιμότητα λιγότερα από το 50% του στόλου του, αδυνατεί να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες. Οι συνδέσεις είναι αργές, τα δρομολόγια όλο και πιο αραιά και τα νεύρα των Θεσσαλονικέων στα ύψη. Σύμφωνα με πληροφορίες, από τα 600 και πλέον οχήματα που έχει στην ιδιοκτησία του ο ΟΑΣΘ σήμερα, λιγότερο από 320 βρίσκονται σε λειτουργία. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μικρότερος από τα 480 οχήματα που είχε στη διάθεσή του ο Οργανισμός πριν από την κρατικοποίησή του το 2017.
Πιθανώς, ο αξιοποιήσιμος στόλος να ήταν ακόμη μικρότερος, αν δεν άλλαζαν τα όρια ηλικίας στη χρήση των οχημάτων. Από 15 χρόνια που ήταν αρχικά, το 2014 περιορίστηκε στα 20 και το 2017 με τον ιδρυτικό νόμο του ΟΣΕΘ (για περίπου 90 οχήματα) ανήλθε στα 23 έτη. Τέτοια όρια ηλικίας οχημάτων, με εκατομμύρια χιλιόμετρα στην «πλάτη» τους, δεν υφίστανται σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης. Σημειώνεται ότι τα τελευταία λεωφορεία –26 τον αριθμό– αποκτήθηκαν από τον ΟΑΣΘ το 2012.
Υποσχέσεις
Η νέα διοίκηση παρά τις συνεχείς υποσχέσεις της δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει νέα λεωφορεία. Ο προγραμματισμός προβλέπει την απόκτηση 350 λεωφορείων, αλλά ο διαγωνισμός ακόμη δεν έχει ξεκινήσει. Και φυσικά με την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, θεωρείται απίθανο τη συγκριμένη απόφαση να λάβει η σημερινή κυβέρνηση με την παρούσα διοίκηση του ΟΑΣΘ. Εκτός και αν προχωρήσει σε απευθείας ανάθεση της προμήθειας.
Το μόνο θετικό είναι ότι τα έξοδα του ΟΑΣΘ και κυρίως οι επιδοτήσεις, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις μειώθηκαν. Από περίπου 61 εκατ. ευρώ που ήταν το 2017 οι επιδοτήσεις, για φέτος ο προϋπολογισμός προβλέπει 48 εκατ. ευρώ, όσα δηλαδή και πέρυσι. Παράλληλα, τα έξοδα από περίπου 147 εκατ. ευρώ το 2016, φέτος αναμένονται σε κάτι περισσότερο από 100 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, για τη μείωση αυτή θα πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός της μείωσης του μισθοδοτικού κόστους που αντιστοιχεί σε περισσότερο από 60% των εξόδων και της μείωση του συγκοινωνιακού έργου. Αναφορικά με το μισθοδοτικό κόστος, η κρατικοποίηση του Οργανισμού οδήγησε σε μείωση της μισθοδοσίας κατά το 1/7 λόγω κατάργησης του 13ου και 14ου μισθού. Πάνω σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογιστεί μια επιπλέον μείωση κατά 10% τουλάχιστον της μισθοδοσίας, λόγω της ελάττωσης του προσωπικού εξαιτίας συνταξιοδοτήσεων. Στην τελευταία διετία αποχώρησαν περίπου 250 εργαζόμενοι λόγω συνταξιοδότησης σε σύνολο 2.500 απασχολουμένων που ήταν το 2016. Για τα έσοδα δεν υπάρχει ακόμη σαφής εικόνα, καθώς δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οικονομικά αποτελέσματα, μετά την 7η Αυγούστου 2017, οπότε και συντελέστηκε με νόμο η κρατικοποίηση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τα έσοδα των εισιτηρίων μειώθηκαν κατά 30% στην περίοδο 7/8/2017 – 7/8/2018. Είναι, δε, άγνωστο γιατί η επιχείρηση δεν επέλεξε να πραγματοποιήσει υποδωδεκάμηνη ή υπερδωδεκάμηνη χρήση, έτσι ώστε το τέλος της οικονομικής χρήσης να συμπέσει με το τέλος της ημερολογιακού έτους του 2017 ή του 2018 αντιστοίχως.
Τέλος, για να φανεί το επίπεδο ετοιμότητας και εκείνο του συγκοινωνιακού έργου του κρατικού ΟΑΣΘ, αναφέρουμε ότι πρόσφατα ανατέθηκε στα ΚΤΕΛ, χωρίς να γίνουν γνωστοί οι σχετικοί όροι, η διεξαγωγή έξι διαδρομών στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Θεσσαλονίκης. Ετσι η κυβέρνηση πήρε το έργο από τους ιδιώτες (μετόχους ΟΑΣΘ), το κρατικοποίησε και σιγά σιγά το αναθέτει σε ιδιώτες (ιδιοκτήτες ΚΤΕΛ).